DİL BİRLİĞİ

*"Birlik olmadan dirlik olmaz." USA

Silah kullanmadan bir toplumu bölüp parçalamanın en kolay yolu, ülkedeki ulusal birliği ve bütünlüğü bozmaktır.  Bunun için önce, milli birliği sağlayan değerlerin başında gelen 'dil birliğini' bozmak gerekir. Etnik bölünmelerin önündeki en büyük engel dil birliğidir. Bu engelin aşılması, etnik ayrışma ve çatışmaları tetikler. Tarihte, bütün ayrışmalar ve çatışmalar bölünüp parçalara ayrılmalar dil birliğinin bozulmasıyla baş göstermiştir.

İspanya'da Katalonyalılar, önce ana dilde eğitim hakkı istediler. Bunu sağladıktan sonra Katalonca'nın II. resmi dil olarak tanınmasını talep ettiler. Bunu da elde edince, özerk statü istemeye kalkıştılar. Ardından da özerkliklerini ilan ettiler.

Finlandiya örneği de ortadadır. Finlandiya bir zamanlar İsveç'e bağlıydı. İsveç'te tek bir resmi dil vardı, o da İsveç diliydi. Ama Finliler, kendi aralarında Fince konuşuyorlardı. Daha sonra Finlandiya, Rusya'nın idaresi altına girdi. Finli aydınlar boş durmadı. Finliler'e yol gösteren Arvitson, "Öncelikle Fin halkının kendi diline sarılması gerektiğini" söyledi. Zira Arvitson, dilsiz bir milletle ortaya çıkılmayacağını biliyordu. Bunun üzerine Fin halkı, Fince'nin varlığını kabul ettirmek için kolları sıvadı. Milli bir edebiyat ortaya koymaya çalıştılar. Halk arasında söylenegelen epik destanları toplayarak Kalevala' adıyla bastırdılar. Daha sonra aynı şeyi şiir ve atasözleri için de yaptılar.   Halkın belleğindeki atasözleri toplayıp 'Kaatelafar'ı bastırdılar. Yine şiirleri deleyip 'Kaatela'yı yayınladılar. Böylece Fin halkının bir edebiyatı oldu fikrini kamuoyuna kabul ettirdiler.

Mahkemelerde Fince savunma hakkı istediler. Fince'yi kamusal alana soktular. Nihayet Rus Çarı II. Aleksandr zamanında, Fince'ye II. Resmi dil statüsü  verildi. Bunun arkasından özerklik istediler ve sonunda onu da aldılar.

Bu bakımdan ulus devletler, II. Resmi dil taleplerine sıcak bakmazlar, kesinlikle buna izin vermezler.

72'den fazla etnik grubun bir arada yaşadığı ABD'de resmi dil tektir ve İngilizce'dir. Orada böyle bir sorun gündeme bile gelmez. Yine Fransa, Almanya ve İngiltere'de tek dil sorun haline getirilmez.  Dünyada homojen devlet var mı ki?

Dünyada (3000 )  dil vardır; ancak (205 )devlet vardır. Resmi dil sayısı ise aynıdır, yani (205)'dir.

Bütün ulus devletler,  ulus devlet niteliğini sıkı sıkı korurlar, ulusal birliklerini bozmamak için ulus devlet ilkesine,  sımsıkı sarılırlar.

Bir ülkede II. resmi dilin tanınması, ulusal birliği, üniter yapıyı bozar. II. resmi dil, ayrı devlete zemin oluşturur.

AİHM'nin bu husustaki yorumunda bu endişenin altı çizilmiş olup şöyle öngörülmektedir

"Devletlerin dil birliğini sağlamak amacıyla belli bir dil politikasını uygulamaları, mantık ve o devletin egemenlik sahaları içerisinde kendi tasarruflarıdır."

Kürtçe’nin  II. Resmi dil olmasını istemek, ayrı devlet kurmak istemenin bir başka  yoludur. Bu yol ülkeyi bölünmeye götürür.

Fahri Yakar